Γαζναβίδες ή Γαζυεβίδες

Δυναστεία Τουρκομάνων (τέλη 10ου – τέλη 12ου αι.), που ονομάστηκαν έτσι από την πόλη Γάζνη, πρωτεύουσα του βασιλείου τους. Ιδρυτής της δυναστείας αυτής ήταν ο σουλτάνος Μαχμούτ, που διακρινόταν τόσο για την απληστία του και τη σκληρότητά του όσο και για την αγάπη του για την παιδεία. Ο Μαχμούτ, μετά τη δολοφονία του αδελφού του Ισμαήλ (997), συγκέντρωσε στα χέρια του την απόλυτη εξουσία και επεδίωξε να προσαρτήσει γειτονικές περιοχές εκστρατεύοντας εναντίον των ηγεμόνων της Λαχώρης, του Μπαβαλπούρ, του Μουλάν, του Γκβαγιόρ κλπ. Κατόρθωσε έτσι να επεκτείνει τα σύνορα του κράτους του έως τα Ιμαλάια και να υποτάξει το Κασμίρ, το Γκουτζεράτ, τη Ρατζπουτάνα και το Πεντζάπ, λεηλατώντας τα πλουσιότατα ιερά αυτών των τόπων. Ο Μαχμούτ κατέλαβε επίσης το Σιστάν, το Γκαρτζιστάν και το Ιράκ-Ατζεμί και πήρε τον τίτλο του βαλή από τον χαλίφη της Βαγδάτης. Μετά τον θάνατό του, το απέραντο κράτος του, που εκτεινόταν από τις πεδιάδες του Γάγγη μέχρι την Κασπία, άρχισε να παρακμάζει, επειδή οι γιοι και οι στρατηγοί του δεν απέφυγαν τις διενέξεις για την κατάληψη της εξουσίας και τελικά τον εμφύλιο πόλεμο. Έτσι, μετά τη μάχη του Ζενδεκάν, που έληξε με θρίαμβο του ηγέτη των Τουρκομάνων Τογκρού-Μπελ, η δύναμη των Γ. κατέρρευσε και το 1105, ο Μαχμούτ Γ’ αναγκάστηκε να μεταφέρει την πρωτεύουσα του βασιλείου του στη Λαχώρη. Το 1155 ο Αλά-εντ Ντιν-Ντζι-Χανσούζ κυρίευσε τη Γάζνη και έτσι οι Γ. δεν άργησαν να περιοριστούν στις κτήσεις τους στην Ινδική, τις οποίες μπόρεσαν να διατηρήσουν έως το 1187, οπότε εκτοπίστηκαν οριστικά από τη δυναστεία των Γουριδών.